[Essai] Si Kabayan

SI KABAYAN

Saha urang Sunda anu henteu terang ka si Kabayan? Salian ti jadi tokoh dongéng anu baheula mah sok ditepikeun ku nini jeung aki ka incu, ayeuna mah ditulis jadi buku sarta dijieun filem sagala. Dina majalah basa Sunda sok aya lulucon anu tokoh utamana si Kabayan..Si Kabayan tokoh dongéng mah fiksi, ngan aya dina hayalan anu nyaritakeun atawa nuliskeunana, jadi mustahil aya bungkeuleukanana nepi ka kudu dikubursagala. Tapi henteu mustahil kétang sabada dikubur, kakara caritana sumebarbari jeung ditambahan atawa diréka-réka ku ahli carita. Enya henteuna kitutanwandé kudu dipaluruh heula sacara ilmiah.Si Kabayan téh dipikaresep pisan ku urang Sunda. Buktina nu nyieun carita nu tokohna si Kabayan henteu béak-béak. Bari jeung lamun dititénan pasipatan tokoh si Kabayan téh henteu salilana konsisten. Maksud téh dina saban carita sipat siKabayan téh henteu salilana sarua. Sakapeung digambarkeun pangedulan, teunyaho di cedo, wani kurang ajar ngaheureuykeun mitoha. Sakapeung digambarkeun jadi tukang tipu anu resep ngabobodo batur kaasup mitohanasorangan. Cindekna unggal pangarang anu nyiptakeun carita si Kabayan bias ngagambarkeun pasipatan tokohna luyu jeung kahayangna. Ku sabab kitu Kabayan teh manusa nu geus henteu kapurba deui ku rupa-rupa rasa anu biasa mangaruhan jelema. Hartina si Kabayan téh manusa nu geus ngungkulan kamanusaanana. Alias manusa pinunjul.

Tapi aya henteu aya nu sok ngaidentifikasi Sang Kuriang ka urang Sunda. Leuwih réa anu ngaidéntifiaksikeunana téh ka siKabayan. Pikeun ngarobah citra ngeunaan diri hiji bangsa atawa sélér, henteu babari. Citra urang Sunda téh si Kabayan lain citra anu positif, tapi citra Sang Kuriang ogé henteu matak agul (ku sabab turunan anjing jeung babi nu ku budaya jeung kayakinan urang Sunda kiwari sorangan lain sato anu mulya, malah najis). Lamun urang Sunda hayang miboga citra anu positif, kudu nyieun légenda anyarupamana ku némbongkeun préstasi anu luar biasa dina ngawangun Indonesia jadi bangsa nu dipihormat ku bangsa lian, lain jadi bangsa paria nu ngan bisang ékspor babu jeung kuli sarta gawéna kekeleyengan néangan hutang. Ngan lamun aya urang Sunda anu préstasina di aku ku lain ku urang Sunda baé, lain kusélér lian sabangsa pada-pada urang Indonésia baé, citra yén urang Sunda téh siKabayan anu kabisana ngan bobodoran ku sabab henteu bisa ngungkulan masalah anu disanghareupan bisa leungit.

(Merlina Sahwi)